patent aanvragen

Een patent aanvragen is niet moeilijk, maar er zijn wel een aantal zaken die u moet weten voordat u eraan begint. Op deze pagina leest u alles over de patentaanvraag zelf, zoals de kosten die u moet maken en de stappen die u moet nemen tijdens de octrooiprocedure.

Inhoud

Wat is een patent?

Een patent is het wettelijke bewijs voor de exclusieve rechten op een uitvinding. Die exclusieve rechten bieden de uitvinder de mogelijkheid om namakers juridisch aan te pakken.

U kunt een patent verkrijgen op een uitvinding die een technische oplossing biedt voor een probleem. Bent u op zoek naar de definitie of betekenis van patent of octrooi? Bezoek dan de pagina ‘Betekenis patent & octrooi’.

VERSCHIL TUSSEN EEN PATENT EN OCTROOI

Wat het verschil is tussen een patent en een octrooi is één van de meest gestelde vragen. In Nederland is er taalkundig en inhoudelijk geen verschil. Het zijn synoniemen. Patent is eigenlijk gewoon het Engelse woord voor octrooi. Omdat het octrooirecht van land tot land verschilt, is de bescherming van een patent in andere landen wel anders dan dat van een octrooi in Nederland. Je leest er meer over in onze blog: Het echte verschil tussen octrooi en patent.

WAAROM EEN PATENT AANVRAGEN?

Een octrooi of patent aanvragen biedt veel voordelen:

• Met een patent heeft u het exclusieve recht om maximaal twintig jaar een product of werkwijze commercieel te gebruiken. Het creëert een tijdelijk monopolie.
• Een patent verhoogt de waarde van uw bedrijf. Het is bijvoorbeeld interessant bij een overname of bij de zoektocht naar een investeerder.
• Een patent is handelswaar. U kunt het intellectuele-eigendomsrecht verkopen aan een andere partij of licenties uw patent uitgeven. Hiermee geeft u die partij, tegen betaling, toestemming om uw uitvinding commercieel te gebruiken.
• Een patent is inzetbaar als marketingtool. Door een patent te benoemen in een marketingcampagne, laat u zien dat het om een innovatief product gaat. Consumenten zijn hierdoor eerder geneigd om het product te kopen aan een hogere prijs.
• Met een patent kunt u een belastingvoordeel behalen, door gebruik te maken van de Innovatiebox. Dit is een fiscale stimuleringsmaatregel van de overheid.

WAAR KUNT U EEN PATENT VOOR AANVRAGEN?

U kunt een patent aanvragen voor een uitvinding die een technische oplossing biedt voor een probleem. Dat betekent dat veel producten in aanmerking komen voor een patent. Iedereen gebruikt dan ook dagelijks gepatenteerde producten. Denk aan uw gsm, uw elektrische tandenborstel of de technologische snufjes in uw auto. Maar octrooien beperken zich niet alleen tot producten. Ook een werkwijze of een werkzame stof kan een technisch probleem oplossen en kan dus gepatenteerd worden.

Dus, waar kunt u een patent voor aanvragen?   

• Een product – bijvoorbeeld een fietszadel
• Een werkwijze – bijvoorbeeld de manier waarop signalen worden doorgegeven in een gsm
• Een stof – bijvoorbeeld een geneesmiddel
• Een gebruik – bijvoorbeeld als stof X wordt gebruikt als vlekkenverwijderaar, maar ook effectief blijkt bij de verdelging van de eikenprocessierups. Dan kunt u dit ‘gebruik’ patenteren.

Maar niet alles is zomaar te patenteren. Als u een patent wilt aanvragen op een idee, moet uw idee aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden vindt u hier terug.

bescherming van software

Het is vaak niet duidelijk of u software kunt beschermen met een patent. Als de software een technische oplossing is voor een technisch probleem, dan kunt u een patent aanvragen. Wanneer en of dit zo is, is ‘grijs gebied’. Onze software-experts Robrecht de Weerdt en Simon van Mierlo adviseren u graag of uw specifieke uitvinding op dit gebied beschermd kan worden met een patent.

WANNEER IS EEN PATENT AANVRAGEN NIET MOGELIJK?

Patent op een naam

U kunt niet voor alles een patent aanvragen. Een patent aanvragen voor een naam is bijvoorbeeld niet mogelijk. Hiervoor zijn er andere vormen van bescherming, zoals het merkrecht of handelsnaambescherming.

Patent op een app

Ook krijgen we vaak de vraag of er een patent kan aangevraagd worden voor een app. Dit is alleen mogelijk als de app een technische oplossing is voor een probleem. Bijvoorbeeld als u met een app de zonnepanelen op een dak kunt bedienen.

U kunt geen patent aanvragen voor:

• Een logo
• Een schrijfwijze
• Een kleurcombinatie
• De programmeercode van software
• Het design van een gebruiksvoorwerp, bijvoorbeeld kledij
• De naam van een onderneming
• Kunst
• Boeken of publicaties

Er zijn andere mogelijkheden om bovengenoemde punten te beschermen. Wilt u bijvoorbeeld het design van een gebruiksvoorwerp beschermen, dan kunt u gebruikmaken van het modelrecht.

KOSTEN VAN EEN PATENT AANVRAGEN - Belgisch OCTROOI

Een patent aanvragen is een investering die zich pas later uitbetaalt. Door slim gebruik te maken van de verschillende procedures (bijvoorbeeld de PCT-route) kunt u de kosten over een langere periode uitsmeren. Toch zijn er een aantal kostenposten waar u niet omheen kunt.
De kosten voor het aanvragen van een Belgisch patent zijn opgebouwd uit de volgende onderdelen:

De exacte kosten voor het aanvragen van een patent zijn afhankelijk van een aantal factoren, zoals:

• het doel van het octrooi
• de complexiteit van de innovatie. Een uitvinding in de Life Sciences- of Chemie-sector is vaak complexer dan een uitvinding in de werktuigbouwkunde
• het aantal varianten waarin uw uitvinding kan voorkomen

Na een kosteloze kennismaking maken we graag een raming van de kosten voor uw specifieke situatie.

INSTANDHOUDINGSBELASTINGEN VOOR BelgiË

Als uw patent verleend is, kunt u er de vruchten van gaan plukken. Om dit de volle twintig jaar te kunnen blijven doen, moet u instandhoudingsbelastingen betalen. Dit is een jaarlijks bedrag dat gedurende de looptijd steeds hoger wordt. Als u niet betaalt, verloopt uw octrooi en kan iedereen uw uitvinding vrij nagemaakt worden..

* een patent wordt in principe voor maximaal 20 jaar verleend. Er zijn echter uitzonderingen op deze regel.

KOSTEN VAN EEN PATENT AANVRAGEN - EUROPEES OCTROOI

De kosten voor een Europese octrooiaanvraag zijn opgebouwd uit de volgende onderdelen:

* Als u vanuit een Belgisch octrooi een Europees octrooi aanvraagt, dan vervallen de kosten van het nieuwheidsrapport.

KOSTEN VAN EEN PCT-AANVRAAG

De PCT-route is een mogelijkheid op internationale bescherming voor uw uitvinding. De kosten van een PCT-aanvraag zijn als volgt opgebouwd:

In de praktijk starten we vaak met een Belgisch octrooi om hierna een PCT-aanvraag in te dienen. Dit heeft verschillende voordelen. Uw octrooigemachtigde licht dit graag toe.

WANNEER KIEST U VOOR EEN Belgische OCTROOIAANVRAAG?

1. Als u snel wilt beschikken over een octrooi.
   Een Belgisch octrooi aanvragen kan binnen 18 maanden afgerond zijn. Hiermee krijgt u een prioriteitsdatum die u kunt inzetten bij het beschermen van uw innovatie buiten België. Een Belgisch octrooi is een mooie opstap voor internationale bescherming van uw uitvinding, bijvoorbeeld via de PCT-route.
2. Als u tegen relatief lage kosten een nieuwheidsrapport wil laten uitvoeren.
   Dit rapport verschaft u informatie over de sterkte van het patent.
3. Als u wilt gebruikmaken van de Innovatieaftrek.

WANNEER KIEST U VOOR EEN EUROPESE OCTROOIAANVRAAG?

1. Als u heel duidelijk voor ogen heeft waar uw markten binnen Europa liggen.

WANNEER KIEST U VOOR EEN PCT-AANVRAAG?

1. Als u tijd nodig heeft om de markt te verkennen en commerciële kansen in kaart te brengen.
2. Als u de (grote) kosten van de IE-bescherming naar een later tijdstip wilt verschuiven.
3. Als u tijd nodig heeft om investeerders te zoeken.

U leest er meer over in de blog 'Voordelen van de NL PCT-route'

KOSTEN BESPAREN DOOR TE INVESTEREN IN EEN GOEDE BASIS

Bij EP&C raden we aan om geen geld te besparen op het schrijven van een octrooiaanvraag. Door aandacht te besteden aan de basis, krijgt u een octrooiaanvraag die goed in elkaar zit waardoor de toekenningsprocedure soepeler verloopt. Daarmee vallen de uiteindelijke kosten lager uit.

Van deze investering kunt u in de toekomst profiteren. Een octrooi moet immers twintig jaar meegaan. Dit betekent dat deze nauw moet aansluiten bij uw doel en uw bedrijfsstrategie, en moet kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen.

VOORWAARDEN VOOR HET AANVRAGEN VAN EEN PATENT

Er zijn drie voorwaarden waaraan een uitvinding moet voldoen om een patent te kunnen aanvragen:

1. Nieuwigheid
2. Inventiviteit
3. Industriële toepasbaarheid

NIEUWIGHEID

Een uitvinding moet nieuw zijn. Dat betekent dat de uitvinding – tot aan de indieningsdatum van uw octrooiaanvraag – nergens ter wereld publiekelijk bekend mag zijn. Deze eis is strikt en gaat heel ver, al zijn er enkele uitzonderingen. Daar vertelt uw octrooigemachtigde graag meer over.

Inventiviteit

Eén van de andere vereisten voor een octrooi is dat de uitvinding inventief moet zijn. Dit betekent dat de uitvinding niet voor de hand ligt voor een niet-creatieve ingewijde in de betreffende technologie. In de praktijk zien we dat techneuten deze eis vaak te letterlijk nemen. Wat voor hen voor de hand liggend is, is voor de gemiddelde vakman zeker wel inventief.

Industriële toepasbaarheid

U kunt een patent aanvragen voor een technische oplossing van een probleem. De uitvinding moet industriële wijze te produceren zijn om in aanmerking te komen voor een octrooi.

De octrooiaanvraag

Een octrooiaanvraag is een document met een vaste indeling.

1. Een omschrijving van de stand van de techniek.
2. De presentatie van uw uitvinding.
3. Een presentatie van de uitvinding aan de hand van afbeeldingen.
4. De conclusie: een stapsgewijze beschrijving van de uitvinding.

Een octrooiaanvraag is een tekst die moet voldoen aan de wettelijke regels. Het is dan ook geen gemakkelijk te lezen tekst.

VOORBEELD VAN EEN OCTROOIAANVRAAG

Bekijk dit voorbeeld in Espacenet

HOE EEN PATENT AANVRAGEN?

De procedure om een patent aan te vragen bestaat uit zeven stappen:

1. Beoordeling van de haalbaarheid en return on investment
2. Opstelling van de octrooiaanvraag
3. Indiening van de octrooiaanvraag
4. Ontvangst van het patentonderzoek: nieuwheidsrapport
5. Controle van het patent: Een go of een no-go
6. Toekenning en publicatie van het patent
7. Instandhouding van het patent

1. BEOORDELING VAN DE HAALBAARHEID EN ROI

De eerste stap richting een patentaanvraag voor uw uitvinding is nog één keer even wachten met wat u bezig bent. Een octrooiaanvraag vergt behoorlijk wat tijd, energie en geld. Heeft u inzicht in de return on investment (ROI)? Dat wil zeggen: hoe is de verhouding tussen de opbrengst en de investering?

En is het aanvragen van een octrooi de beste keuze? Kortom: sta goed stil bij de keuze voor een octrooi of een patent. Soms zijn er slimmere manieren om uw innovatie te beschermen. 

2. OPSTELLING VAN DE OCTROOIAANVRAAG

Het is belangrijk dat de octrooiaanvraag wordt opgesteld conform de regels. Een patentaanvraag moet voldoen aan de volgende vereisten:

1. Duidelijkheid
2. Nawerkbaarheid

Duidelijkheid

Een belangrijk criterium voor een goede octrooiaanvraag is duidelijkheid. De aanvraag moet exact beschrijven wat er wordt beschermd. Vage termen als ‘het product bestaat voor bijna 100% uit materiaal x’ houden geen stand als het tot een rechtszaak zou komen. De tegenpartij veegt dat meteen van tafel. 

Nawerkbaarheid

Nawerkbaarheid is een minstens zo belangrijke vereiste voor een goede patentaanvraag. Dit betekent dat de uitvinding zo moet zijn omschreven, dat een vakman de uitvinding kan reproduceren.

Opstellen door een vakman

De kunst van een goede octrooiaanvraag is om genoeg informatie te noteren om te voldoen aan de vereiste van nawerkbaarheid, maar net niet alle details prijs te geven. Dan maakt u de concurrent niet onnodig wijzer.

3. INDIENING VAN DE OCTROOIAANVRAAG

Na het opstellen van de octrooiaanvraag volgt de indiening ervan bij de octrooiverlenende instantie in België, Dienst voor de Intellectuele Eigendom (DIE)

Indiening

De octrooigemachtigde zorgt voor de feitelijke indiening. Hiervoor moet een indieningsvergoeding betaald worden. Tegelijkertijd wordt een verzoek voor een nieuwheidsonderzoek ingediend. Dat kan een nationaal of internationaal onderzoek zijn. Het DIE voert het nationale onderzoek uit. De European Patent Office (EPO) voert het internationale onderzoek uit. De onderzoeken zijn in wezen gelijk, maar het onderzoek door het EPO is duurder. Het onderzoek van het EPO geeft echter meer inzicht in de sterkte van uw octrooiaanvraag. Wilt u in de toekomst ook een patent aanvragen buiten België? Dan is een internationaal onderzoek meestal een betere keuze.

Beoordeling

Na de indiening van uw patentaanvraag beoordeelt de DIE deze op vorm. Na ongeveer twee maanden ontvangt de indiener bericht of er vormgebreken geconstateerd zijn. Als uw aanvraag is ingediend door een gerenommeerd octrooibureau, worden er zelden vormgebreken geconstateerd.

4. ONTVANGST VAN EEN PATENTONDERZOEK: NIEUWHEIDSRAPPORT

U ontvangt ongeveer negen maanden na het indienen van uw patentaanvraag het nieuwheidsrapport van de DIE of het EPO. Dit rapport beschrijft hoe de onderzoeker, op basis van literatuuronderzoek, uw kansen op een octrooi inschat. Het draait dan om de nieuwigheid, inventiviteit en industriële toepasbaarheid van uw uitvinding.

Een negatief oordeel is trouwens niet per definitie een probleem. Vaak heeft de octrooigemachtigde ervoor gekozen om de claims ruim op te stellen. Dit om een zo breed mogelijke bescherming te verkrijgen. De octrooiaanvraag is in deze fase nog aan te passen. De claims die niet nieuw of inventief zijn, kunnen nog gewijzigd worden.

5. CONTROLE VAN HET PATENT: EEN GO OF EEN NO-GO

Dit is een belangrijk moment in de procedure rond de patentaanvraag. Op basis van uw nieuwheidsrapport schat u samen met uw octrooigemachtigde de kansen in op het verkrijgen van een waardevol octrooi. U bepaalt samen wat de volgende stap is. Er zijn drie opties:

a. de octrooiaanvraag doorzetten

Het nieuwheidsrapport heeft geen informatie opgeleverd die vraagt om een aanpassing van de octrooiaanvraag. U hoeft geen actie te ondernemen. De toekenningsprocedure loopt vanzelf door en uw octrooi wordt binnenkort verleend.

b. de octrooiaanvraag aanpassen

Het nieuwheidsrapport is niet louter positief, maar met een aantal aanpassingen in de tekst kunt u deze bezwaren ondervangen.

U kunt de claims van de octrooiaanvraag aanpassen. Maar houd er wel rekening mee dat deze wijzigingen in sommige gevallen dan de datum van de aanpassing krijgen. Omdat we bijna een jaar verder zijn, kan de stand van de techniek inmiddels veranderd zijn. Uw octrooigemachtigde kan de haken en ogen hiervan toelichten.

c. de octrooiaanvraag intrekken

Tot slot is het op dit moment ook nog om mogelijk de octrooiaanvraag in te trekken. Dat kan bijvoorbeeld, als uit het nieuwheidsrapport blijkt dat de octrooiaanvraag geen kans van slagen heeft. Of dat de gewenste bescherming toch niet verkregen kan worden. Intrekken kan dan slim zijn. Hierdoor wordt de octrooiaanvraag niet openbaar gemaakt. Zo maakt u uw concurrentie niet wijzer dan nodig.

6.TOEKENNING EN PUBLICATIE VAN HET PATENT 

Ongeveer achttien maanden na de indiening van de aanvraag wordt uw octrooi gepubliceerd en ingeschreven in het Belgisch octrooiregister. Vanaf dat moment heeft u een octrooi op naam en is uw octrooi openbaar in te zien. Twee maanden later ontvangt u uw octrooi-oorkonde, het daadwerkelijke papieren certificaat.

Inbreuk

Vanaf het moment dat het octrooi verleend is, kunt u optreden tegen partijen die hier inbreuk op maken. Als een andere partij inbreuk maakt, terwijl de toekenningsprocedure nog niet is afgerond, kunt u aangeven dat u een octrooiaanvraag heeft ingediend (patent pending) en dat u er werk van maakt zodra het octrooi is verleend. In beide gevallen is het raadzaam te overleggen met uw octrooigemachtigde, zodat u de inbreukplegers op de juiste manier aanpakt.

Geen octrooipolitie

Er bestaat niet zoiets als octrooipolitie. Met andere woorden, er zijn geen instanties die controleren of iemand inbreuk maakt op uw octrooi. Het is dus aan uzelf om dit in de gaten te houden en om uw octrooi actief te gebruiken.

TIP: benut alle oren en ogen van uw organisatie om een mogelijke inbreuk op te sporen!

7. Instandhouding van het patent 

Als uw patent verleend is, kunt u er de vruchten van gaan plukken. Om dit de volle twintig jaar te kunnen blijven doen, moet u instandhoudingsbelastingen betalen. Dit is een jaarlijks bedrag dat gedurende de looptijd steeds hoger wordt. Als u niet betaalt, verloopt uw octrooi en kan iedereen uw uitvinding vrij nagemaakt worden.

Recente artikelen over patenten