Het belang van een circulaire economie wordt voor steeds meer bedrijven duidelijk. Gelukkig werken veel innovatieve bedrijven en uitvinders aan duurzame oplossingen. Hen is inmiddels duidelijk dat je echte doorbraken samen maakt. Of je nu zonnepanelen recyclet of plastic afval omzet in nieuwe materialen, vrijwel altijd heb je samenwerkingspartners nodig met complementaire kennis. Denk daarbij altijd goed na over hoe je intellectuele eigendom (IE) strategisch inzet. Een slimme IE-strategie zorgt ervoor dat je innovatie kunt delen, zonder je concurrentiepositie in gevaar te brengen. Overweeg bijvoorbeeld een combinatie van octrooien, open source en geheimhouding.Ga voor een combinatie van beschermingsvormen
De ene partij heeft diepgaande technische kennis van bijvoorbeeld zonnepanelen, maar heeft geen kennis van materiaalverwerking. En andersom. Je hebt elkaar dus nodig om te innoveren. Dit kan als een kwetsbare situatie voelen. Wat doet de ander met mijn kennis? Hou ik zelf de controle over wat ermee gebeurt? Een doordachte IE-strategie zorgt ervoor dat je onbekommerd kunt samenwerken aan de innovatie.
Welke strategie je kiest, dat hangt af van wat je kerntechnologie is en met welke innovatie je dus je geld verdient. Dat is de technologie die je wil beschermen, terwijl je tegelijk ook wil samenwerken zonder je druk te maken om namaak of inbreuk. Een slimme zet is dan meestal een combinatie van verschillende beschermingsvormen. Denk niet in termen van "alleen octrooien" of "volledig open source", maar aan een geïntegreerde aanpak:
- Octrooien: Voor zichtbare, technische innovaties. Bijvoorbeeld nieuwe recyclingtechnologieën of modulaire productontwerpen. Dit voorkomt dat anderen ze kopiëren.
- Geheimhouding: Voor processen en algoritmes die niet detecteerbaar zijn. Chemische recycleprocessen of specifieke productieprocessen kun je vaak beter als bedrijfsgeheim bewaren, omdat concurrenten deze niet makkelijk kunnen namaken op basis van het uiterlijk. Stel duidelijke geheimhoudingsverklaringen op voor de betrokken partijen.
- Open source: Met eventueel afspraken over licenties voor specifieke toepassingen voor de samenwerkingspartners. Hiermee behoud je meer controle dan bij volledig open source.
TL;DR De kansen en risico’s van open source software
Open source software biedt voordelen zoals snellere ontwikkeling, verbeteringen door externe bijdragen, en transparantie. Tegelijkertijd brengt het risico’s met zich mee, zoals beperkte juridische bescherming, verlies van controle over de code, en mogelijke zorgen van investeerders over intellectueel eigendom.
Een strategische aanpak combineert open source met octrooien: patenteer waardevolle onderdelen en stel de rest open source beschikbaar. Let daarbij goed op licentievoorwaarden en het verdienmodel. Open source en octrooien hoeven geen tegenpolen te zijn – ze kunnen elkaar juist versterken.
Maak vooraf deze afspraken met samenwerkingspartners
Wanneer je samen innoveert, dan ontstaat er vaak nieuwe kennis, een product of proces. Het is belangrijk om vooraf af te spreken hoe je daarmee omgaat. Dat voorkomt vervelende situaties achteraf. Bespreek in ieder geval:
1. Territoriale grenzen
Waar mag welke kennis gebruikt worden? Een batterijrecycler wil misschien alleen in Europa opereren, terwijl de andere partner wereldwijde ambities heeft. De afspraken over het toepassingsgebied bepaalt waar je elkaars kennis mag inzetten.
2. Sectorgrenzen
Voorkom dat je partner je concurrent wordt, omdat je binnen dezelfde sector de markt op gaat. Spreek af in welke gebieden jullie (gedeelde) kennis wel en niet toegepast mag worden.
3. Eigendom nieuwe kennis en innovaties
Wie krijgt welke rechten op innovaties die uit de samenwerking voortkomen? Regel van tevoren wie eigenaar wordt van nieuwe kennis en hoe eventuele IE-rechten verdeeld worden. Spreek ook gelijk af of je exclusieve partners bent of dat er situaties denkbaar zijn waarin er nog een samenwerkingspartner betrokken wordt. Dit voorkomt later juridische geschillen.
4. Gebruiksduur en reikwijdte
Hoe lang mag gedeelde kennis gebruikt worden? Mag dat alleen voor dit project of ook voor toekomstige initiatieven? Je kunt ervoor kiezen om het gebruik te beperken tot het specifieke samenwerkingsproject en niet voor andere projecten met andere bedrijven.
Duurzaamheid in samenwerking
Echte duurzaamheid betekent ook duurzaam samenwerken. Door van tevoren heldere afspraken te maken over kennisdeling en IE-rechten, leg je de basis voor een vruchtbare en toekomstgerichte samenwerking. Zo stimuleer je innovatie, zonder concurrentievoordelen weg te geven.
Wil je advies over IE-strategie en hoe je die vormgeeft bij een samenwerking met andere partijen? Neem gerust contact op, ik denk graag met je mee.
