Viagra, aspirine en schimmelbestrijder. Had u ooit verwacht deze drie middelen in één zin te zien? Toch hebben ze iets belangrijks binnen mijn vakgebied met elkaar gemeen, namelijk second use of tweede gebruik. Het gaat hier over een patent op een nieuwe toepassing van een chemische verbinding, samenstelling of product. Bij second use krijgt u geen octrooi voor het oorspronkelijke product want dat product bestaat al. Een octrooi op een nieuwe toepassing ervan is wel mogelijk.
Aspirine en Viagra
Second use komt regelmatig voor bij medicijnen. We hebben het dan over second medical use. Aspirine is hier een mooi voorbeeld van. Dit werd voor het eerst gepatenteerd als een pijnstiller in 1899 door de Duitse farmaceut Friedrich Bayer. In de loop der jaren bleek dat aspirine ook veel andere voordelen heeft, zoals het verminderen van het risico op hart- en vaatziektes. Het specifieke gebruik van aspirine voor de behandeling van hart- en vaatziektes kon vervolgens daarom ook worden gepatenteerd. Er worden nog steeds nieuwe toepassingen gevonden voor aspirine en er worden dus ook nog steeds patenten aangevraagd voor de nieuwe toepassingen.
Een ander voorbeeld is viagra. Het helpt bij hart- en vaatziektes, maar gaandeweg bleek het bij mannen ook een andere “bijwerking” te hebben. Voor deze toepassing is dan weer een ander octrooi aangevraagd. Vanaf dat moment mochten anderen viagra niet verkopen met de vermelding van het gebruik bij impotentie op de bijsluiter. Er is sprake van second use bij verschillende medische indicaties, maar ook bij de selectie van specifieke patiëntengroepen, een andere manier om het medicijn toe te dienen of bij een andere dosering.
Plantengroeimiddel én schimmelbestrijder
Second use komt dus veel voor in de farmacie. Maar ook buiten deze sector wordt er veel gebruik van gemaakt, zoals bij de ontdekking van nieuwe effecten van bekende chemische verbindingen. Bijvoorbeeld bij een bekend middel om plantengroei te bevorderen. Naast het bevorderen van plantengroei, bleek het middel later ook schimmel tegen te gaan.
De vraag rees of een andere partij dan een octrooi kon aanvragen voor dit middel, maar dan om schimmel tegen te gaan. Het middel bestond al en was dus niet nieuw en dat is één van de vereisten voor een octrooi. En groeit een plant niet sowieso beter als schimmels geen kans maken? Omdat een antischimmeleffect nog nooit eerder beschreven was, en dit specifieke effect mogelijk tot volledig nieuwe toepassingen van het middel zou kunnen leiden, was de uitkomst dat het mogelijk was om een patent aan te vragen voor een andere toepassing van een al bestaand middel.
Voordeel second use in farmaceutische industrie
Second use is voor uitvinders en zeker ook de farmaceutische sector interessant. In plaats van een volledig nieuw medicijn te ontwikkelen, kan een farmaceutisch bedrijf een second use-patent aanvragen voor het gebruik van een bestaand medicijn voor een bepaalde medische aandoening. Dit helpt om de ontwikkelingskosten te verlagen en het medicijn sneller beschikbaar te maken voor patiënten.
Bijsluiter en reclame
Als een bedrijf een octrooi aanvraagt voor een ander gebruik van hetzelfde product, dan betekent dat niet dat het bedrijf zich dan het product of het medicijn kan toe-eigenen. Een bedrijf dat een patent krijgt voor een andere toepassing van een medicijn mag als enige in de bijsluiter het gebruik van die specifieke toepassing beschrijven.
Dit geldt ook voor niet-medische producten. De patenthouder van het plantengroeimiddel mag op de verpakking of op de website geen reclame maken voor het feit dat het middel ook werkt tegen schimmels. En andersom mag dat natuurlijk ook niet. Bijsluiters, beschrijvingen, reclame en andere informatie mogen alleen gaan over de toepassing waarvoor een octrooi beschikbaar is. Als u toch reclame maakt voor een andere toepassing, dan zet u aan tot inbreuk.
Het venijn zit in de formulering
De formuleringen komen bij patentering altijd heel nauw. Als u het, bijvoorbeeld, heel algemeen houdt, dan is het lastiger om een inbreuk aan te tonen. Ook bij second use geldt dat een goede formulering essentieel is. Er bestaan regels over de formulering zodat deze als “gebruiksgebonden” conclusies kunnen gelden. Verder gaat u al snel de mist in, als u het nieuwe gebruik formuleert als een ontdekking en niet als een uitvinding. Het octrooi moet duidelijk beschrijven dat het om een nieuw effect gaat en dat het ook tot volledig nieuwe toepassingen kan leiden.
Ook zijn de regels voor een omschrijving bij producten weer net anders dan bij bijvoorbeeld medicijnen. Bij een verkeerde opstelling of verwoording is de kans groot dat het octrooi niet verleend wordt en dat de uitvinding verloren gaat.
Tot slot gelden er in verschillende landen verschillende regels rond de formulering van de claims. Ik zal u de details besparen, maar onthoud dat het venijn in de formulering zit en dat dit een groot deel van het succes bepaalt. Zorg dus altijd dat u wordt bijgestaan door een octrooigemachtigde die u helpt bij de octrooiaanvraag.
Wilt u meer weten over second use, een octrooiaanvraag of andere vraagstukken rond intellectueel eigendom? Neem dan contact met me op. Ik help u graag verder.
