Steppegras, Limburgse vlaai, waarom kan ik dat niet beschermen?

We genieten allemaal van heerlijke streekproducten of creatieve recepten. En we kennen allemaal wel enkele voorbeelden van gerechten of dranken die een vorm van bescherming kennen. Zo mag alleen mousserende wijn van druiven die in de champagnestreek groeien, geoogst en verwerkt worden de naam ‘Champagne’ dragen. En zo mag Limburgse Vlaai alleen zo genoemd worden als die ook echt in Limburg gemaakt wordt. Maar hoe ver reikt zo’n bescherming?

Is een octrooi een goed idee?

Op de vraag of een recept beschermd kan worden met een octrooi is het antwoord: ja. In theorie is een recept octrooieerbaar als het proces dat leidt tot het voedingsproduct aan de nodige voorwaarden voldoet. Zo is er bijvoorbeeld al een octrooi verleend aan een specifiek fermentatieproces voor een welbepaalde kaas.

Maar misschien is de vraag of een recept beschermd kan worden niet de juiste vraag. Misschien moeten we ons afvragen of bescherming wel is wat we zoeken. Als chef of als iemand die dagelijks bezig is met het ontwikkelen van vernieuwende recepten, wil je je recept natuurlijk geheim houden. Dat kan echter niet onder octrooi,  want één van de pijlers van het octrooisysteem is immers dat de kennis van de innovatie publiek wordt gemaakt in ruil voor de bescherming ervan. Je krijgt wel monopolie voor een periode van twintig jaar, maar nadien kan iedereen het namaken.

Daarom zien we relatief weinig octrooien in deze sector en houden de meeste bedrijven hun recepten geheim. Denk aan Coca-Cola of Speculoos; hoewel deze producten al lang meegaan, zijn de recepten nog steeds een groot geheim.

Andere vormen van bescherming 

Een octrooi mag dan niet de slimste keuze zijn voor een recept, dat betekent niet dat je niet met de grootste voorzichtigheid mag omspringen met je innovatie. Geheimhouding brengt ook uitdagingen en risico’s met zich mee. Je moet niet alleen de toegang tot je recept afschermen en alle informatie ervoor veilig opslaan, je doet er ook goed aan om in de juiste, juridische overeenkomsten te voorzien, waarin staat welke informatie tot de bedrijfsgeheimen behoort.

De Limburgse vlaai als streekproduct

In de context van de bescherming van voeding nemen streekproducten een belangrijke plaats in. Zo kreeg de  welgekende Limburgse vlaai begin dit jaar nog een bescherming als streekproduct. Concreet werd de vlaai erkend als Beschermde Geografische Aanduiding. Maar wat wil dat precies zeggen?

Bescherming door middel van geografische aanduiding is een vorm van intellectueel eigendomsrecht dat uit twee pijlers bestaat: de beschermde oorsprongsbenaming en de beschermde geografische aanduiding.  

De tweede is de minst strenge: die stelt dat tenminste één productiefase in het specifieke geografische gebied moet plaatsvinden. In het geval van de Limburgse vlaai betekent dit dat deze alleen -volgens specifieke kwaliteitsvereisten - alleen gemaakt mogen worden door Limburgse bakkers in België en Nederland en volgens specifieke kwaliteitsvereisten. De grondstoffen hoeven dus niet uit Limburg te komen.

Om de status te krijgen van beschermde oorsprongsbenaming moet elke stap in de bereiding van het product in dat welbepaalde gebied plaatsvinden. De voorwaarden zijn dus strenger dan bij de beschermde geografische aanduiding. Een voorbeeld hiervan is de bekende Parmeggiano Regano-kaas.

Zeg niet zomaar Steppegras

Een bekend product waar wel eens over gezegd wordt dat het beschermd is, is steppegras. De fijne frietjes werden rond 1980 door Jean Keustermans uitgevonden en zo genoemd. In dat jaar deponeerde hij zijn product ook als naam. Dat betekent dat steppegras merknaambescherming geniet , waardoor anderen het product wel kunnen maken maar niet zo kunnen noemen.

En hoe zit dat met jouw product? Heb jij vragen over de bescherming van jouw recept, gerecht of drankje? Laat het me zeker weten. Ik bekijk graag met jou of we het kunnen beschermen met een octrooi. Is dat niet het geval, maar zijn er wel andere vormen van bescherming mogelijk, dan verwijs ik je graag door naar een andere specialist.