Octrooi­beleid bij veel organisaties nog in kinderschoenen

By Thomas Remmerswaal 27 December 2022

SchaakstenenZo verdient u extra geld met uw octrooi. Een octrooi kan handig zijn, maar het is vooral duur en veel gedoe. Dit soort negatieve associaties met octrooien komt Thomas Remmerswaal wel eens tegen in zijn werk als octrooigemachtigde bij EP&C Patent Attorneys. Zonde, vindt hij. Want als u als innovatief bedrijf een octrooibeleid hebt dat breder leeft binnen de organisatie, dan levert dit grote commerciële voordelen op. Doet u niks, dan verspeelt u zomaar uw marktpositie of monopolie.

Remmerswaal roept bedrijven op om een octrooibeleid in te bedden in de organisatie: “Het octrooibeleid staat bij veel organisaties nog in de kinderschoenen. Bewust nadenken over octrooien vormt nog geen beleid. Neem het mee in uw gehele bedrijfsstrategie en zie octrooieren als één van de stappen tijdens het innoveren.”

Eerst meer kennis

Iedereen heeft wel eens van octrooien gehoord en weet wel wat ermee kan worden gedaan. Dat is binnen een innovatieve organisatie niet genoeg. Met een weloverwogen octrooibeleid staat u stil bij hoe octrooien helpen om een kostenpost (de octrooiaanvraag) om te draaien in iets wat meerwaarde genereert.

Door hierover kennis te delen binnen de organisatie creëert u een gedachtegoed waarin innoveren, octrooieren en commercialiseren met elkaar verbonden zijn. Remmerswaal legt uit dat dit begint bij meer begrip over octrooien. “Voordat u aan een octrooibeleid begint, is het belangrijk dat het onderwerp leeft binnen de organisatie. Dat mensen weten wat een octrooi is en wat ermee kan worden gedaan. En welke octrooien u bezit, bijvoorbeeld met een octrooidatabank op uw intranet. Als de verkoopafdeling meer weet over de octrooien, kunnen zij op beurzen hun voelsprieten gebruiken. Wat doen concurrenten, wat zijn de trends en zien ze misschien een inbreuk op uw octrooi? Als ze dan producten tegenkomen die vergelijkbaar zijn met het product waar u een octrooi op hebt, dan gaat er een lampje branden.”

De voordelen van een octrooi

Bij die kennis over octrooien hoort ook inzicht in de voordelen legt Remmerswaal uit. “Met een octrooi heeft u een alleenrecht op uw innovatie. Dit duurt maximaal 20 jaar. Zo lang het interessant is, bent u in die tijd beschermd tegen namaken. Het geeft u een sterke marktpositie en monopolie op uw uitvinding. Dit is ook belangrijk voor uw bedrijfsstrategie. Deze gaat hand in hand met het octrooibeleid, als u bijvoorbeeld het zwaartepunt van uw commerciële activiteiten richt op geoctrooieerde producten.”

Een ander belangrijk voordeel is dat u met een octrooi ook licenties kunt uitgeven en hier geld mee kunt verdienen. “Als u een octrooi hebt in landen waar u bij nader inzien de markt niet op gaat, dan kunt u overwegen om in die landen licenties uit te geven. Vanaf volgend jaar kunt u ook een unitair octrooi aanvragen. Hiermee heeft u in één keer een octrooi in 17 landen van de Europese Unie. Stel dat er maar zes interessant zijn voor uw bedrijf, dan kunt u voor de andere landen licenties aanbieden aan partijen die daar actief zijn. Zo verdient u extra geld met uw octrooi,” vertelt Remmerswaal.

Octrooien zijn ook goed in te zetten als marketingtool legt Remmerswaal uit. “De marketing- en verkoopafdeling kan het commercieel benutten. Denk aan het gebruik van ‘patent pending’. Zo zijn potentiële klanten eerder bereid uw innovatie te kopen. Een octrooi maakt u ook interessanter voor investeerders. Ze zijn eerder geneigd om hun portemonnee open te trekken. De kans dat ze hun geld terugverdienen, is namelijk groter dan wanneer iedereen het product op de markt kan brengen.”

Verantwoordelijkheid ligt te veel bij technische afdelingen

Dat octrooien bij veel bedrijven nog geen vaste plaats in het beleid hebben, komt volgens Remmerswaal omdat de verantwoordelijkheid nu nog dikwijls alleen bij de technische afdelingen of bij R&D ligt. “Dat is op zich niet gek, daar worden tenslotte de meeste innovaties bedacht. Maar techneuten vinden vaak vooral complexe, technische oplossingen interessant om te octrooieren. Dat zijn niet per se de uitvindingen waar het meeste geld mee wordt verdiend. Als een octrooibeleid breder in de organisatie wordt gedragen, dan kijkt bijvoorbeeld de marketing- en verkoopafdeling er met andere ogen naar. Die heeft weer meer zicht op waar de markt behoefte aan heeft en wat commercieel interessant is. Het is daarom goed hen te betrekken en de verantwoordelijkheid voor het beleid bij bijvoorbeeld de directie te leggen. Als u zorgt dat de visie op octrooieren in de organisatie is ingebed, dan voorkomt u bovendien dat er van afgeweken wordt als er een wisseling van wacht is bij bijvoorbeeld de directie of R&D,” aldus Remmerswaal.

Gooi uw eigen ruiten niet in

Door ervoor te zorgen dat het octrooibeleid breder bekend is in de organisatie, voorkomt u ook dat u uw eigen ruiten ingooit. Remmerswaal legt uit: “Binnen veel bedrijven is er vaak weinig bekend over octrooien. Ook niet bij de mensen die de uitvindingen doen. Een techneut vertelt bijvoorbeeld enthousiast op een verjaardag of een beurs over een innovatie waaraan wordt gewerkt. Dan kan octrooieren dus niet meer. Het octrooi moet eerst worden aangevraagd, voordat u ermee naar buiten treedt. Anders is het niet nieuw meer en dat is een hele strikte voorwaarde voor het verkrijgen van een octrooi. Dit ongewenst publiceren voorkomt u als er meer kennis is over octrooien.”

Koppel het octrooibeleid aan uw innovatiesubsidie

Innovatieve bedrijven maken vaak gebruik van WBSO-subsidies (in Nederland). Deze subsidie ontvangen bedrijven ter aanmoediging van innovaties en zijn gekoppeld aan de tijd die wordt besteed aan R&D. Verkoopt u een uitvinding die onder een WBSO-subsidie is ontwikkeld, dan kunt u door middel van de Innovatiebox uw winstbelasting verlagen. Remmerswaal legt uit hoe het werkt. “Bedrijven krijgen korting op hun winstbelasting van innovatieve producten via de zogenaamde Innovatiebox. Voor grotere bedrijven geldt dat ze ook daadwerkelijk een octrooi moeten hebben om in aanmerking te komen voor de kortingen van de Innovatiebox. Ze maken weliswaar kosten voor octrooien, maar het levert gezien de korting op de winstbelasting alsnog meer op onder de streep. Als u dus uw octrooibeleid afstemt op uw innovatiesubsidie, dan biedt dit een groot financieel voordeel. Daarnaast kunt u overwegen om de complexiteit, en dus de kosten, van het octrooi af te stemmen op het doel: concurrentie inperken of fiscale voordelen. Maar ook dan geldt weer, houd de kennis niet bij de technische afdeling, maar deel die breder binnen het bedrijf. Met de financiële afdeling in dit geval. Zij hebben als taak het gebruikmaken van innovatiesubsidies.”

Wat neemt u op in uw octrooibeleid?

In een octrooibeleid legt u de visie van uw bedrijf rond octrooieren vast. Zo zorgt u ervoor dat als er wordt geïnnoveerd, het heel logisch is dat er ook wordt nagedacht over een eventueel octrooi. Remmerswaal legt uit welke vragen u kunt stellen om tot deze visie te komen: “Het is belangrijk om u af te vragen hoe uw geld verdient met de uitvinding. Als de uitvinding voor uw bedrijf belangrijk of technisch heel erg vernieuwend is, overweeg dan een octrooi. Doe dit niet voor uitvindingen die commercieel niet aantrekkelijk zijn. Denk verder na over wat u met de octrooien wilt doen: alleen beschermen of ook licenties uitgeven? In welke landen wilt u commercieel optreden, wat is het beleid aan de vervolgkant? En bent u ook bereid om te investeren in het weghouden van overtreders? Maar denk ook na over of de octrooien matchen bij wat u aankunt op het gebied van productie en exploitatie. Dit zijn soms best complexe vragen. Aarzel dus niet om daar expertise voor in te huren. Op de lange termijn is dat het zeker waard.”

Dit blog van Thomas Remmerswaal is gepubliceerd op de website van FM.NL

Over de schrijver

Ik heb werktuigbouwkunde en materiaalkunde gestudeerd aan de Technische Universiteit Delft. In 2015 ben ik als trainee octrooigemachtigde bij EP&C begonnen en in 2021 ben ik erkend als Nederlands en...

Lees meer over Thomas >